Innowacja „Promocja bezpiecznego i zdrowego stylu życia”
"Innowacyjność to kreatywność, to tworzenie nowych rozwiązań w procesie nauki i pracy
- stała tendencja do generowania wartościowych nowych rozwiązań"
Michael A. West
Podstawą dobrego samopoczucia we wszystkich sytuacjach życiowych jest świadome podejście do zdrowia jako wartości nadrzędnej. Umożliwienie zdrowego, higienicznego, bezpiecznego i twórczego życia w szkole i poza nią jest jednym z najważniejszych zadań, które stoją przed współczesnym nauczycielem. Przekazując uczniom wiedzę o zdrowiu, kształtując odpowiednie umiejętności, postawy i przekonania ułatwia się im zdrowy styl życia i uczy unikania zachowań ryzykownych, co w znaczącym stopniu wpływa na jakość życia.
Rodzaj innowacji:
Innowacja dotyczy nowatorskich rozwiązań metodyczno – organizacyjnych.
Główny cel innowacji:
Kreowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zapobieganie zachowaniom agresywnym, profilaktyka uzależnień oraz szeroko rozumiana edukacja niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań zdrowotnych.
Cele innowacji:
1. Kształtowanie i modelowanie postaw zdrowotnych poprzez promowanie zdrowego stylu życia, wdrażanie zasad dbałości o higienę i bezpieczeństwo.
2. Rozwijanie zainteresowań i umiejętności problematyką zdrowia i bezpieczeństwa, wykorzystanie wiedzy w życiu codziennym.
3. Wykształcenie postawy odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne i innych osób.
4. Przygotowanie ucznia do uczenia się interdyscyplinarnego jako źródła kreatywności.
5. Kształtowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych; rozbudzanie ciekawości poznawczej uczniów.
6. Wspieranie rozwoju emocjonalno - społecznego dzieci.
7. Wzbogacanie wiedzy w zakresie zapobiegania chorobom cywilizacyjnym, wskazanie możliwości unikania zagrożeń.
8. Upowszechnianie wśród dzieci właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia.
9. Uświadomienie skutków nadużywania nowoczesnych środków przekazu – Internetu, telefonów komórkowych.
10. Rozwijanie świadomości prawnej uczniów.
11. Ograniczenie i likwidowanie czynników ryzyka (jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych, środowiskowych), które zaburzają prawidłowy rozwój ucznia i dezorganizują jego zdrowy styl życia.
Opis innowacji:
Innowacja „Promocja bezpiecznego i zdrowego stylu życia” wdrożona została w roku szkolnym 2018/2019, czas trwania obejmował okres od października 2018 roku do maja 2019 roku. Innowacja skierowana była do uczniów klas IV-VI i VII/VIII/Gim przebywających w tym okresie w szkole szpitalnej. Przeprowadzona innowacja umożliwiła realizację wielu różnorodnych i nowatorskich działań edukacyjnych, które były dla uczniów atrakcyjne w treściach, formach i metodach, pozwoliły na rozwijanie zainteresowań tematyką zdrowego i bezpiecznego stylu życia i kształtowały umiejętności i postawy sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu.
Zaproponowane treści zostały odpowiednio dobrane do wieku odbiorców oraz indywidualnych możliwości i potrzeb dzieci, prowadząc do osiągnięcia zakładanych celów i bazowały na zróżnicowanej percepcji uczniów. Istotne było również to, aby uczniowie zdobyte wiadomości i umiejętności potrafili przenieść na grunt życia rodzinnego i rówieśniczego.
Wiedza o zdrowiu stanowi znakomitą płaszczyznę integrującą wiele różnorodnych działań edukacyjnych wspomagający wszechstronny i harmonijny rozwój dziecka. Dlatego też w ramach wyznaczonych celów innowacji zorganizowano cykl godzin wychowawczych poświęconych promocji zdrowia, prelekcje ze specjalistami, spotkania z osobami promującymi zdrowy styl życia, udział w ogólnopolskich akcjach prozdrowotnych, multimedialne warsztaty profilaktyczne, warsztaty profilaktyczno – edukacyjne, konkursy wiedzy i plastyczno – literackie, wizyty edukacyjne, spektakle profilaktyczne, projekcja filmów profilaktycznych oraz prezentacji multimedialnych promujących zdrowy styl życia.
Na osobach dorosłych, które tworzą najbliższe środowisko społeczne dzieci, spoczywa odpowiedzialność za prawidłowy rozwój ucznia dlatego też Istotnym punktem, na który szczególnie zwrócono uwagę realizując innowację była owocna współpraca z osobami i instytucjami wspierającymi szkołę w działaniach prozdrowotnych i prospołecznych, m.in. z Komendą Miejską Policji w Lublinie, Wydział Prewencji i Wydział Ruchu Drogowego, Sądem Okręgowym w Lublinie, Powiatową Stacją Sanitarno – Epidemiologiczną w Lublinie, dietetykiem, psychologiem, Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką im. Komisji Edukacji Narodowej w Lublinie. Niezwykle ważna była również współpraca z rodzicami. Tylko wspólne, ukierunkowane działania mogły przyczynić się do ujednolicenia oddziaływań wychowawczych, pozwoliły na uniknięcie sytuacji, w których dziecko doświadcza rozbieżności między tym czego nauczyło się w szkole a postępowaniem rodziców w domu.
W celu uatrakcyjnienia i uskutecznienia działań wychowawczych w tematykę innowacji włączono treści ogólnopolskich programów profilaktycznych realizowanych w naszej szkole: „Trzymaj Formę!”, „Bieg po Zdrowie”, „Mediacje rówieśnicze sposobem na przezwyciężenie agresji i przemocy”, „Szkoła promująca zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem”. Autorka innowacji ukończyła również kursy online „Diagnoza potrzeb i problemów na potrzeby profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego w szkole” i „Komunikacja z rodzicami – wspierająca rola w tworzeniu koalicji szkolnej na rzecz profilaktyki” i „Mediacje – rozwiązywanie konfliktów w środowisku szkolnym”, „Profilaktyka uzależnień w szkole i placówce oświatowej”.
Wszystkie działania w ramach wdrożonej innowacji były systematycznie i na bieżąco umieszczane na stronie internetowej szkoły.
Przeprowadzono szereg działań innowacyjnych, rozwijających zainteresowania problematyką bezpiecznego i zdrowego stylu życia. Były to m.in.:
• Akcja profilaktyczno – edukacyjna pod hasłem „Bezpieczeństwo jest ważne”. Akcję przeprowadzono przy współpracy z przedstawicielami różnych zawodów, których praca wiązała się z promowaniem bezpieczeństwa: Wydziałem Ruchu Drogowego KMP w Lublinie, Inspekcją Transportu Drogowego, kynoterapeutką. Głównym celem akcji było kształtowanie umiejętności bezpiecznych zachowań na drodze oraz w kontakcie ze zwierzęciem. Podczas pogadanki prewencyjnej uczniowie utrwalali wiedzę dot. zasad bezpieczeństwa pieszych w ruchu drogowym, poznawali nowe narzędzie podnoszące stan bezpieczeństwa – Krajową Mapę Zagrożeń Bezpieczeństwa. Następnie dzieci miały możliwość praktycznego przećwiczenia bezpiecznego obchodzenia się z psem.
• Kolejnym działaniem w ramach innowacji była organizacja warsztatów kulinarnych „Smaki Niepodległej” w ramach obchodów jubileuszu 100 – lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, kształtujących wiele umiejętności i postaw uczniów, m.in. postawy prozdrowotne, postawę ciekawości poznawczej, kreatywności, umiejętności pracy w grupie. Na podstawie przygotowanej prezentacji multimedialnej uczniowie zapoznawali się z tradycyjnymi polskimi potrawami i deserami, które spożywało się sto lat i wcześniej. Następnie uczniowie po zapoznaniu się z przygotowanymi tekstami z informacjami na temat tradycji kulinarnych różnych regionów Polski mieli za zadanie rozpoznać, z której części Polski pochodzi dana potrawa i zaznaczyć to na mapie. W trakcie warsztatów kulinarnych uczniowie z wielkim zaangażowaniem przygotowywali i degustowali desery w postaci „ulipek” (babeczek) z bitą śmietaną. Nie zapomniano oczywiście o zasadach przestrzegania higieny podczas przyrządzania posiłku.
• Następnie autorka innowacji zorganizowała wizytę edukacyjną w Sądzie Okręgowym w Lublinie. Głównym celem wizyty było poznanie zasad funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz promocja edukacji prawniczej. Uczniowie zapoznawali się z metodyką pracy zawodów prawniczych, mieli możliwość uczestniczenia w symulacji rozprawy sądowej. Pracownicy sądu przekazali młodzieży wiedzę związaną z szeroko pojętym bezpieczeństwem. Omówiono konsekwencje zachowań agresywnych i przemocy, opisano zagrożenia wynikające z kontaktu z narkotykami i innymi substancjami psychoaktywnymi. Podsumowaniem spotkania był quiz wiedzy prawniczej dotyczących zagadnień poruszanych na spotkaniu; uczniowie świetnie poradzili sobie ze znajomością zagadnień prawniczych, co wyraźnie podkreśliła sama Pani Sędzia.
• Kolejnym nowatorskim działaniem było uczestnictwo uczniów w cyklu warsztatów mediacyjnych przeprowadzonych przy współpracy z mediatorem sądowym i psychologiem z Zespołu Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych Nr 3 w Lublinie. Głównymi celami warsztatów było zwiększenie kompetencji interpersonalnych uczniów w zakresie rozwiązywania konfliktów rówieśniczych, przeciwdziałania przemocy i agresji, podejmowania interwencji profilaktycznych, reagowania w sytuacjach kryzysowych. Uczniowie brali udział w symulacji mediacji, poznawali przyczyny konfliktów oraz metody i sposoby ich rozwiązywania. Udział w warsztatach był znakomitą lekcją nabywania przez naszych podopiecznych kompetencji społecznych, takich, jak: nauki współpracy w grupie, twórczego i krytycznego myślenia, aktywnego słuchania, skutecznego komunikowania się i rozwiązywania problemów.
• Udział społeczności szkolnej w ogólnopolskiej akcji „Śniadanie Daje Moc” w ramach Europejskiego Dnia Zdrowego Jedzenia i Gotowania. Głównymi celami akcji było rozwijanie zainteresowań problematyką zdrowego i bezpiecznego stylu życia, roli śniadania w diecie dziecka oraz promowanie postaw prozdrowotnych. Akcja poprzedzona była warsztatami dietetycznymi w ramach których uczniowie zapoznawali się z ciekawą prezentacją multimedialną pt. „Zasady zdrowego żywienia” przygotowaną przez dietetyka z Centrum Dietetycznego Naturhouse Wieniawska w Lublinie. Następnie uczniowie wspólnie z rodzicami i nauczycielami popisywali się inwencją twórczą i kreatywnością w przyrządzaniu zdrowego, kolorowego i smacznego posiłku.
• W ramach Międzynarodowego Dnia Zdrowia zorganizowano multimedialne warsztaty profilaktyczne „Patent na zdrowie – piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej” . Na podstawie przygotowanej prezentacji multimedialnej obrazującej wpływ zdrowego odżywiania na kondycję całego organizmu kształtowano prawidłowe postawy i nawyki dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo. Uczniowie mieli okazję usystematyzować i utrwalić wiedzę dotyczącą prozdrowotnych zachowań projektując wspólnie z rodzicami poziomy piramidy zdrowego żywienia. Powstały cenne pomoce obrazujące wzorce prawidłowego komponowania jadłospisu.
• Kolejnym ciekawym przedsięwzięciem był udział uczniów w ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej dotyczącej bezpieczeństwa „Kolejowe ABC” przeprowadzonej przy współpracy z Urzędem Transportu Kolejowego. Głównym celem kampanii było kształtowanie świadomości uczestników ruchu w zakresie bezpieczeństwa i odpowiedzialnego zachowania na dworcach, peronach, przejazdach kolejowych i w okolicach torowisk. Zdobytą podczas zajęć wiedzę uczniowie wykorzystywali układając interaktywne puzzle, grając w grę symulacyjną oraz rozwiązując quiz kolejowy. Dzięki interaktywnej aplikacji uczniowie mieli możliwość wykazania się kreatywnością tworząc własne piktogramy dotyczące bezpieczeństwa kolejowego.
• Kolejnymi działaniami było zorganizowanie multimedialnych lekcji biblioteczno – profilaktycznych „Prawo autorskie w sieci” i „Bezpieczeństwo dzieci w sieci” przeprowadzonych przy współpracy z pracownikiem PBW im. KEN w Lublinie. Uczniowie poznawali zasady bezpiecznego i legalnego korzystania z materiałów umieszczonych w sieci bez naruszenia praw autorskich. Uczniowie mieli okazję dowiedzieć się, jakie ryzyko może nieść ze sobą nieumiejętne korzystanie z zasobów sieci.
• Udział uczniów w ogólnopolskim projekcie „Dzień Bezpiecznego Internetu 2019” zorganizowanym przy współpracy z PBW im. KEN w Lublinie i Wydziałem Prewencji KMP w Lublinie. Głównymi celami DBI było propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych, zaznajomienie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa online oraz promacja pozytywnego wykorzystania internetu. W ramach DBI podjęto szereg inicjatyw m.in. : warsztaty profilaktyczne dotyczące bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, cykl zajęć edukacyjnych związanych z rozwijaniem kompetencji cyfrowych uczniów z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych FDDS oraz zamieszczonych na stronie www.saferinternet.pl, www.cybernauci.edu.pl, www.akademia.nask.pl, www.dzieckowsieci.pl. Uczniowie wykonywali plakaty promujące bezpieczeństwo online, wykonywali gazetki tematyczne, brali udział w kursach online udostępnionych na stronie www.edu.fdds.pl oraz podawali przykłady wykorzystania zasobów internetowych do rozwijania swoich zainteresowań i pasji.
• Udział uczniów w debacie profilaktycznej realizowanej w ramach projektu „Odpal myślenie, nie wchodź w uzależnienie”. Przedsięwzięcie realizowane było przy współpracy z Wydziałem Prewencji KMP w Lublinie. Głównym celem projektu było podniesienie poziomu świadomości młodzieży w zakresie zagrożeń zdrowotnych oraz konsekwencji prawnych i społecznych wynikających z zażywania substancji psychoaktywnych. Uczniowie poznawali mechanizmy uzależnień (również behawioralnych) oraz zagrożenia wynikające z zażywania narkotyków i dopalaczy, paleniem papierosów i używaniem alkoholu. Młodzież obejrzała film profilaktyczny „Nie wchodź w uzależnienia” a następnie na podstawie zdobytej wiedzy projektowała plakaty profilaktyczne (mapy myśli) na temat: „Dlaczego młodzi ludzie sięgają po substancje psychoaktywne”.
• Zorganizowano spektakl profilaktyczny „Jak Pstryk i Bzik zostali oświeceni” w wykonaniu aktorów z teatru „O Rety” z Krakowa. Dzięki profesjonalnej grze aktorów oraz specjalnym zabiegom interaktywnym, poprzez dobrą zabawę uczniowie utrwalali ważne zasady dotyczące bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych oraz uczyli się właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia własnego i swoich najbliższych. Podczas spektaklu nasi podopieczni mogli sprawdzić swoją wiedzę rozwiązując quiz dotyczący zasad bezpiecznego posługiwania się sprzętem elektrycznym i znajomością numerów alarmowych.
• Kolejnym działaniem był udział uczniów w ogólnopolskiej akcji „Bezpieczne Wakacje 2019” zorganizowanej przy współpracy z Wydziałem Prewencji KMP w Lublinie. Głównymi celami akcji było przygotowanie dzieci i młodzieży do bezpiecznego spędzania letniego wypoczynku oraz kształtowanie właściwych nawyków związanych z bezpieczeństwem. Uczniowie w formie pogadanki prewencyjnej utrwalali znajomość zasad bezpiecznego poruszania się po drodze, istoty noszenia elementów odblaskowych, rozważnego korzystania z kąpielisk, bezpiecznych zachowań podczas gier i zabaw ruchowych oraz uczyli się właściwych zachowań w sytuacji wypadku. Poznawali zagrożenia związane z używaniem środków psychoaktywnych, piciem alkoholu i paleniem papierosów. Szczególną uwagę poświęcono sposobom przeciwdziałania przemocy i agresji w cyberprzestrzeni. Poruszano również zagadnienia dotyczące odpowiedzialności karnej młodzieży za czyny niedozwolone i niezgodne z prawem. Zdobytą i utrwaloną podczas spotkania wiedzę uczniowie mogli skonfrontować biorąc udział w Wojewódzkim Konkursie Wiedzy Prewencyjnej „Jestem Bezpieczny” oraz w ogólnopolskim konkursie „Moje Bezpieczne Wakacje 2019.
• Udział uczniów z sukcesem w wielu konkursach ogólnopolskich i międzyszkolnych, których tematyka dotyczyła promowania zdrowego, zbilansowanego odżywiania oraz bezpieczeństwa w różnych sytuacjach życiowych. Były to m.in. konkursy profilaktyczne „Owoce i warzywa spożywam codziennie”, „Bezpiecznie, zdrowo, kolorowo”, „Bezpiecznie na wsi – maszyna pracuje, dziecko obserwuje”, „Sprawiedliwość naprawcza w sądzie – moje prawo do mediacji rówieśniczej”, Wspólnie mówimy NIE przemocy „Pod wspólnym niebem”, „Zdrowy Europejczyk”, „Moje Bezpieczne Wakacje”, „Jestem bezpieczny – uzależnieniom mówię NIE”.
Efekty:
• Wzrost wiedzy na temat zdrowego, higienicznego i bezpiecznego stylu życia (sukcesy potwierdzone osiągnięciami m.in. w szkolnych, wojewódzkich i ogólnopolskich konkursach profilaktycznych)
• Wzrost wiedzy na temat zdrowotnych, społecznych i prawnych konsekwencji używania środków psychoaktywnych i stosowania przemocy
• Zwiększenie świadomości na temat negatywnej roli mediów, głównie w zakresie kreowania postaw sprzyjających zachowaniom ryzykownym
• Wzrost wiedzy na temat alternatywnych wobec uzależnień (w tym również behawioralnych) form spędzania czasu wolnego, m.in. działań promujących zdrowy styl życia, sport itd.
• Umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami
• Zdobycie umiejętności dokonywania wartościowych i sensownych wyborów w życiu
• Rozwój umiejętności społecznych, emocjonalnych i życiowych podopiecznych
Kryteria sukcesu innowacji:
• Utrzymanie wizerunku szkoły przyjaznej i bezpiecznej
• Zwiększenie kompetencji uczniów w zakresie zasad zdrowego stylu życia
• Zwiększenie kompetencji interpersonalnych podopiecznych w zakresie podejmowania interwencji profilaktycznych, reagowania w sytuacjach kryzysowych, podejmowania zachowań asertywnych
• Wyposażenie podopiecznych w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiednich decyzji
Wnioski:
Innowacja zakończyła się sukcesem, wszystkie założone cele zostały osiągnięte. Wnioski na przyszłość:
• Kontynuować ciekawe przedsięwzięcia prozdrowotne kształtujące i modelujące umiejętności, postawy i nawyki związane z szeroko pojętym bezpieczeństwem i zdrowiem naszych podopiecznych i ich rodzin.
• Kontynuować innowacyjne działania edukacyjne związane z rozwijaniem zainteresowań, uzdolnień i pasji związanych z promowaniem zdrowego, higienicznego i bezpiecznego stylu życia.
Innowacja została zgłoszona na konkurs organizowany przez Wydział Innowacji i Rozwoju ORE z zakresu działalności innowacyjnej szkół i placówek oświatowych.
Autorka innowacji: Anna Boczek